Wereldwijd kiezen steeds meer mensen ervoor om selectief te eten door voeding van dierlijke oorsprong te bannen. Deze keuze kan gunstige gevolgen hebben voor de gezondheid, indien het wordt gebruikt ter preventie van hartziekten, vaatziekten, obesitas en diabetes. Ook voor het milieu zijn er voordelen aan verbonden. Het is onmiskenbaar dat er gunstige effecten zijn op de CO2 emissies en op problemen zoals ontbossing en bodemverarming.
Verschillende varianten in het vegetarische dieet
Er bestaan heel wat vormen van vegetarische diëten:
- Lacto-vegetarisme
- Ovo-vegetarisme
- Lacto-ovo-vegetarisme
- Veganisme
Een veganist zal niet alleen elk product van dierlijke oorsprong vermijden (vlees, gevogelte, vis, schaaldieren, weekdieren, eieren, melk en afgeleide producten, soms ook honing), maar hij zal ook alle voedingsmiddelen bannen die ingrediënten en hulpstoffen van dierlijke oorsprong bevatten. Een zeer drastische voedingspatroon. Kan dit patroon op termijn aan tekort aan essentiële nutriënten teweegbrengen?
Is een selectief dieet gevaarlijk voor je kind?
In de laatste 10 jaar is het aantal vegetariërs en veganisten toegenomen in Europa. Steeds meer volwassen vegetariërs en veganisten kiezen ervoor om het selectieve dieet door te geven aan hun kinderen. Echter is dit niet zonder gevaren.
Er is geen twijfel mogelijk dat wanneer een kind tijdens zijn eerste 1000 levensdagen een dieet volgt, dit voor een nutritioneel onevenwicht kan zorgen. De eerste levensjaren zijn van cruciaal belang in de groei en neurologische ontwikkeling. Dit roept de vraag op of een veganistisch dieet wel geschikt is voor kinderen. Indien je als ouder wilt dat je kinderen een veganistisch dieet volgen, kan je best even bij een gezondheidswerker langsgaan om grondig geïnformeerd te worden. Zo kunnen voedingstekorten vermeden worden. Daarnaast kan er aandacht worden besteed aan de volgende voedingstoffen die essentieel zijn voor groei en ontwikkeling, zoals vitamine B12, vitamine D, calcium, ijzer, zink, omega 3-vetzuren.
Vitamine B12
Deze vitamine is een essentiële voedingsstof die nodig is voor de DNA-synthese. Het is uitsluitend te vinden in producten van dierlijke oorsprong. Suppletie is daarom heel belangrijk op iedere leeftijd. Voor veganisten is dit zelfs noodzakelijk.
Vitamine D
Tot de leeftijd van minimum 18 maanden, is vitamine D suppletie nodig voor alle kinderen. Dit gebeurt vaak via melk die ermee verrijkt is. Vegan kinderen moeten de suppletie blijven nemen, zelfs op latere leeftijd. Dit wordt meestal bepaald op basis van de vitamine D bepaling in het bloed.
Calcium
Calcium speelt een cruciale rol voor het groeiende lichaam van een kind en is in het bijzonder belangrijk voor een maximale botdichtheid. Dit blijft zelfs belangrijk tot een leeftijd van 20 jaar. Veganisten kunnen calciumgebrek ontwikkelen waardoor calcium suppletie noodzakelijk kan zijn.
Ijzer
Vegan kinderen zouden tot de leeftijd van 6 jaar groeimelk op basis van rijst of soja moeten drinken om voldoende ijzer binnen te krijgen. Op een latere leeftijd moeten ze het ijzergehalte in het bloed regelmatig laten controleren. Een tekort aan ijzer kan vermeden worden door te zorgen dat voedingsmiddelen zoals groene bladgroenten, hazelnoten, bonen, soja, plantaardige margarine altijd op het menu staan. Ook het eten van vruchten rijk aan vitamine C kan een rol spelen in de preventie van een tekort omdat deze het ijzeropname ondersteunen.
De puberteit verdient ook wat extra aandacht. Dit is een belangrijke levensfase waar menstruatie bij meisjes en toenemende spiermassa bij jongens kunnen zorgen voor een hogere behoefte aan ijzer. Het is mogelijk dat ze onvoldoende ijzer uit de voeding halen. In het geval van veganisme worden ijzersupplementen sterk aanbevolen.
Zink
Een zink suppletie wordt niet voor elk vegan kind aangeraden, aangezien zink terug te vinden is in voedingsmiddelen van zowel dierlijke als plantaardige oorsprong. Het is dan belangrijk om aandacht te besteden op typische kenmerken van een zinktekort zodat er eventueel een suppletie kan worden opgestart. Voorbeelden hiervan zijn broze nagels, groeiachterstand, vatbaarheid voor infecties, haaruitval, periorale dermatitis…
Omega 3-vetzuren
Omega 3-vetzuren zijn betrokken bij de groei en de ontwikkeling, het cardiovasculaire systeem, de ontstekingsrespons, de immuniteit en de cognitieve functies. Aangezien de endogeen synthese van semi-essentiële vetzuren laag is, is inname via de voeding aanbevolen.
Verschillende studies tonen aan dat door het schrappen van vis in het dieet,
zowel de voedingsinname als de biologische status van EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur) lager is dan bij omnivoren. Vegans kiezen best voor oliën rijk aan omega 3-vetzuren (zoals walnoot-, koolzaad- of sojaolie). Bij vegetariërs is de inname van onverzadigde vetten van de omega 6-familie hoger door de hoge consumptie van oliehoudende zaden en vruchten.
Dit artikel is zeker geen kritiek op het vegetarisme en veganisme! Elke keuze dient gerespecteerd te worden. Toch wordt een strikt veganistisch dieet niet aanbevolen voor zwangere en lacterende vrouwen, zuigelingen en peuters. Bij alle types vegetarisme moet de gezondheidstoestand van het kind regelmatig worden gecontroleerd door een arts (voor opvolging van groei, gewicht, psychomotorische ontwikkeling, aan de hand van bloedonderzoeken). Dat is dan ook de reden waarom we het belangrijk vinden om dit overzicht van risico's en aandachtspunten te delen.
