Coeliakie is een complexe auto-immuunziekte die steeds meer en meer mensen treft wereldwijd. Hoewel het niet te genezen is, kan het effectief worden beheerd door middel van een strikt glutenvrij dieet en andere zelfzorgmaatregelen. In dit artikel nemen we een diepgaande duik in de reactie op gluten en alles wat het met zich meebrengt.
Wat is Coeliakie?
Coeliakie, ook bekend als glutenintolerantie, is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem van het lichaam reageert op gluten, een eiwit dat voorkomt in bepaalde graansoorten. Wanneer mensen met coeliakie voedsel consumeren dat gluten bevat, veroorzaakt dit een immuunreactie. Deze immuunrespons beschadigt de bekleding van de dunne darm en veroorzaakt ontsteking, wat kan leiden tot malabsorptie van voedingsstoffen en verschillende gezondheidsproblemen.
Wat zijn gluten?
Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en rogge, en hun afgeleiden. Het geeft deeg zijn elasticiteit en structuur, en wordt vaak gebruikt in gebakken producten. Gluten bestaat zelf uit twee belangrijke eiwitten: glutenine en gliadine. Het is gliadine dat verantwoordelijk wordt beschouwd voor de immuunreactie bij mensen met coeliakie.
Hoe ontstaat coeliakie?
Coeliakie ontstaat als gevolg van een complex samenspel tussen genetische aanleg en omgevingsfactoren. Mensen met specifieke genen, zoals HLA-DQ2 en HLA-DQ8, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van coeliakie. Wanneer zij gluten consumeren, activeert het immuunsysteem specifieke antilichamen die ontstekingen en schade aan de dunne darm veroorzaken. De aandoening is erfelijk en kan zich op elk moment in het leven ontwikkelen.
Symptomen van Coeliakie:
De symptomen van coeliakie kunnen variëren en omvatten:
- Maag-darmklachten zoals buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree en obstipatie.
- Gewichtsverlies en verminderde eetlust.
- Huidproblemen zoals dermatitis herpetiformis (jeukende, blaarvormende huiduitslag op ellebogen, knieën, billen en rug).
- Vermoeidheid en zwakte.
- Bloedarmoede en voedingstekorten.
- Botproblemen zoals osteoporose (verzwakte botten) en osteopenie (verminderde botdichtheid).
- Stemmingsstoornissen en stemmingswisselingen.
- Onverklaarbare vruchtbaarheidsproblemen.
- Groeiachterstand bij kinderen (als onbehandeld).
- Leaky gut (verhoogde darmdoorlaatbaarheid).
Mogelijke zelfzorg en behandeling
Behandeling en zelfzorg spelen een cruciale rol bij het beheer van coeliakie. Hoewel coeliakie niet volledig kan worden genezen, kunnen effectieve strategieën helpen om symptomen te verminderen, schade aan de dunne darm te minimaliseren en een gezonde levensstijl te behouden
- Strikt glutenvrij dieet dat glutenrijke voedingsmiddelen vermijd. Kies voor natuurlijke glutenvrije alternatieven, zoals quinoa, rijst, mais, boekweit en aardappelen.
- Samenwerking met een diëtist om een uitgebalanceerd dieet te plannen.
- Bewust zijn van kruisbesmetting en voorzorgsmaatregelen nemen bij het bereiden van voedsel.
- Regelmatige follow-up met een arts om de voortgang van het herstel en de voedingsopname te controleren.
- Vitamine- en mineralensupplementen bij een onvoldoende opname. Het gaat dan voornamelijk over ijzer, calcium, vitamine D en B-vitaminen.
Coeliakie kan ernstige complicaties veroorzaken als het onbehandeld blijft. Het is van vitaal belang om een nauwkeurige diagnose te krijgen en te werken met medische professionals om de symptomen te beheersen en een gezond en gelukkig leven te leiden met coeliakie.
