We horen het tegenwoordig overal, mijn kind is hooggevoelig of hoogsensitief. Maar wat is dat nu juist…hooggevoelig zijn? Wanneer plakken we deze naam op iemand? En kleven we hem niet te snel op onze kinderen, die de dag van vandaag overstelpt worden door heel veel prikkels, en waar wij allemaal elke dag opnieuw heel veel van verwachten. Ze moeten goed presteren op school, veel vrienden hebben, 1 of meerdere hobby’s beoefenen en meestal zelfs 2 x per week. Daarnaast is er de virtuele wereld waar ze ook online aanwezig moeten zijn, of ze vallen helemaal uit de boot. Het is veel, om niet te zeggen heel véél. Lokken we die hooggevoeligheid misschien zelf niet uit, door al deze dingen dagelijks op onze kinderen te gooien?.
Wat is hooggevoeligheid precies?
Laten we eerst de term hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit even uitdiepen. Het is nog maar een redelijk recente term in de psychologie. Sinds 1992 kregen deze begrippen meer bekendheid door de Amerikaanse psychotherapeute Elaine Aron. Steeds vaker vinden volwassenen zichzelf en hun kinderen terug in de beschrijving van de (karakter)eigenschappen van gevoelige mensen.
1 op de 5 mensen zou een diepgaandere werking van het zenuwstelsel en het brein hebben waardoor zij externe prikkels op een andere manier ervaren. Zo worden de prikkels op een andere manier verwerkt, waardoor zij interne en externe signalen sneller opmerken en sterker ervaren. Hooggevoelige mensen geraken hierdoor sneller overprikkelt. Aan welke prikkels men precies gevoelig is, verschilt van persoon tot persoon. Bij de ene zijn dit geluiden en geuren, bij de andere emoties, sferen of stemmingen van anderen.
Als we naast dat hooggevoelige, ook nog eens een temperamentvol kind hebben, dan horen we heel vaak zeggen dat dit een ‘lastig kind’ is. Deze kinderen zijn gevoelig, maar willen net wel veel prikkels opzoeken, tonen een sterke wilskracht en hebben een grote behoefte aan autonomie. Deze twee groepen van eigenschappen kan tot veel innerlijke conflicten leiden en dit maakt de opvoeding best wel lastig.
Voor ouders van temperamentvolle, hoog sensitieve kinderen is het niet vanzelfsprekend om hun kinderen gelukkig groot te brengen. Er komt vaak heel wat strijd bij kijken. Wat werkt bij een gemiddeld kind, werkt niet bij hun kind. Dat is heel normaal.
Hieronder vinden jullie een oplijsting met kenmerken van hooggevoeligheid & strong willed, alsook een overzicht van de schaduwkanten van deze 2 eigenschappen.
Kenmerken hooggevoeligheid en strong willed
KERNKWALITEITEN
| Hooggevoeligheid | Strong willed |
|---|---|
| *Neemt subtiele informatie waar *Beleeft waargenomen informatie intens *Verwerkt waargenomen informatie diep *Kan waargenomen emoties en sferen goed plaatsen. *Heeft een sterk inlevingsvermogen *Sterk associatievermogen. Ziet de samenhang tussen losse elementen. | *Heeft een sterke wilskracht *Heeft een sterkte behoefte aan autonomie *Wil graag zelf bepalen *Heeft een grote nieuwsgierigheid en leergierigheid (naar wat hem/haar interesseert). *Heeft een sterke intrinsieke motivatie. *Heeft een grote vindingrijkheid (om voor elkaar te krijgen wat hij/zij wil). |
De volgende punten zijn ook kenmerkend, maar bij de ene meer aanwezig dan bij de andere:
| *Heeft een sterk rechtvaardigheidsgevoel *Is op jonge leeftijd al sterk intuïtief *Heeft een diepe beleving: stelt diepzinnige vragen en maakt wijze opmerkingen “uit het niets”. *Neemt delicate geuren sterk waar. *Kan intens genieten van (subtiele) geuren. *Heeft oog voor schoonheid: kleurencombinaties, inrichting, natuur. *Kan intens genieten van schoonheid die hij/zij ziet. *Neemt details waar van hetgeen hij/zij hoort. *Kan intens genieten van hetgeen hij/zij hoor: muziek, natuurgeluiden, stem van iemand enz.. *Neemt smaken sterk waar. *Is gevoelig voor fysieke aanraking. *Kan intens ontspannen van (subtiele) fysieke aanraking. *Geeft graag uitingen van liefde aan mens en dier. *Kan intens vertederd raken door kleine dingetjes: bloemetjes, beestjes enz.. *Heeft oog voor wat de ander wil, voelt, verwacht enz… *Wil het in de ogen graag goed doen. *Lijkt gedachten te kunnen lezen. *Kan enorm begaan zijn met anderen. *Sterke behoefte aan harmonie in de verbinding. | *Heeft veel (lichamelijke) energie |
Schaduwkanten
Als een hooggevoelig kind overspoelt en gespannen raakt door een teveel aan indrukken, dan zullen de schaduwkanten zich manifesteren. Bij de één manifesteert het zich op een andere manier dan bij de ander. Als een strong-willed persoon gefrustreerd raakt omdat hij/zij bijvoorbeeld onvoldoende uitdaging krijgt of vrijheid om zelf te bepalen, dan zullen de schaduwkanten zich manifesteren.
Enkele voorbeelden van schaduwkanten bij HOOGGEVOELIGE personen:
- Raakt sneller dan gemiddeld overspoeld.
- Raakt sneller dan gemiddeld overprikkeld.
- Raakt sneller dan gemiddeld gespannen.
- Raakt sneller dan gemiddeld angstig.
- Is sneller dan gemiddeld overstuur, verdrietig.
- Schrikt sneller dan gemiddeld van plotselinge geluiden.
- Heeft meer dan gemiddeld last van veranderingen.
- Heeft meer dan gemiddeld last van kriebelende, prikkende of te strakke kleding.
- Heeft sneller dan gemiddeld last van vieze geurtjes.
- Raakt sneller dan gemiddeld overstuurd als iemand op strenge toon spreekt.
- Raakt sneller overspoeld door drukte en voelt zich dan niet meer zijn/haar gemak.
- Heeft sneller dan gemiddeld moeite met inslapen en angstdromen.
- Is sneller dan gemiddeld bang om iets verkeerd te doen.
- Is vaker dan gemiddeld perfectionistisch en veeleisend naar zichzelf.
- Kan niet goed verschillende dingen tegelijkertijd doen.
- Kan erg overstuur geraken als dingen niet eerlijk / rechtvaardig verlopen.
- Maakt zich sneller dan gemiddeld zorgen.
- Heeft sneller dan gemiddeld een laag zelfbeeld (zeker in combinatie met SW)
Enkele voorbeelden van schaduwkanten van STRONG WILLED personen:
- Verzet zich meer dan gemiddeld tegen anderen die zijn/haar leven bepalen.
- Verzet zich meer dan gemiddeld als hij/zij iets moet doen dan hem/haar niet interesseert.
- Kan meer dan gemiddeld flink driftig worden of ontploffen als dingen niet gaan zoals hij/zij dat wil.
- Haakt eerder dan gemiddeld af als hij/zij iets moet doen wat hij/zij niet wil.
- Blijft protesteren en rebelleren, ondanks heldere uitleg en duidelijke grenzen.
- Is sneller dan gemiddeld ongeduldig.
- Gebruikt sneller dan gemiddeld negatieve aandacht trucs zoals treiteren, stout doen.
- Raakt sneller dan gemiddeld verveeld wanneer hij/zij te weinig uitdaging (voeding) krijgt.
- Voelt zich sneller dan gemiddeld als een ‘leeg ballonnetje’ als hij/zij te weinig uitdaging krijgt.
- Voelt zich sneller dan gemiddeld onrustig wanneer hij/zij niet kan doen wat hij/zij graag wil doen.
- Laat sneller dan gemiddeld prinsjesgedrag zien: het gaat om mij en om wat ik wil’.
- Gebruikt zijn/haar sterke aanwezigheid meer en vaker dan gemiddeld om de sfeer te verstoren (om toch zijn/haar zin te krijgen)
- Gaat vaker dan gemiddeld over grenzen van anderen.
- Gaat vaker dan gemiddeld over zijn/haar eigen grenzen.
- Heeft meer dan gemiddeld een hekel aan herhalingen.
- Heeft veel versnipperde ideeën: dan weer dit, dan weer dat.
Voor meer informatie over de kenmerken en schaduwkanten kan je ook kijken naar Van Olphen, J.C. (2017). Het hooggevoelige kind met een sterke wil.
De volgende blog vertel ik jullie meer hoe we als ouder nu precies moeten omgaan met onze hooggevoelige, strong-willed kinderen. Wat hebben zij nu exact nodig?
En vergeet zeker niet: al onze gevoelens mogen er zijn! En mogen gevoeld worden! Pas als we ze écht doorvoelen, leren we er mee omgaan en loslaten.
Liefs
Tinne
