Of nu je apotheker je een cortisone crème aanraadt of er wordt een dergelijk preparaat voorgeschreven door je huisarts, belangrijk is om het op een correcte manier te gebruiken. Nevenwerkingen worden in praktijk zelden gezien. Er heerst nog steeds een taboe-sfeer rond de cortisone crèmes en de bedoeling van dit artikel is juist om duidelijkheid te scheppen over de verschillende cortisone crèmes en hun eventuele nevenwerkingen.
Wanneer mag je spreken over een cortisone crème?
Cortisone crèmes worden omwille van hun ontstekingswerende eigenschappen gebruikt bij verschillende huidaandoeningen. De ontstoken huid is rood, warm en jeukt. Door lokaal een crème op basis van een corticosteroïd te smeren, komt de aangetaste huid tot rust. Corticosteroïden worden in ons lichaam zelf ook aangemaakt in de bijnier, meer bepaald in de bijnierschors of cortex. Het zijn steroïden of hormonen die in de cortex gemaakt worden, vandaar hun naam.
In België bestaan er 4 klassen corticosteroïden:
- Zwak
- Matig
- Sterk
- Zeer sterk
In onderstaande tabel zie je een overzicht van de meeste gebruikte/gekende cortisone crèmes. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat de vorm waarin het actieve bestanddeel is verwerkt, ook een invloed heeft op de werking. Er geldt: zalf > crème > lotion.
| Klasse 4: zeer sterk | Clobetasolproprionaat (Dermovate ®) Betamethasonedipropionaat (Diprosone ®) |
| Klasse 3: sterk | Fluticasonpropionaat (Cutivate ®) Mometasonfuroaat (Elocom ®) Hydrocortisonbutyraat (Locoid ®) Methylprednisoloneaceponaat (Advantan ®) Betamethasonevaleraat (Betnelan ®) |
| Klasse 2: matig | Clobetasonbutyraat (Eumovate ®) Triamcinolonacetonide (Delphi ®) * |
| Klasse 1: zwak | Hydrocortisone(acetaat) (Cremicort ®, Pannacort ®, Conforma hydrocortisone ®) * |
*in België te verkrijgen zonder voorschrift van de arts
Wanneer gebruik je welke cortisone crème?
De arts bepaalt welke crème de meest geschikte is voor jouw persoonlijk probleem. Hij baseert zich meestal op deze vier punten:
1) Type huidaandoening
Het is niet altijd nodig om meteen het sterkste cortisone preparaat voor te schrijven. Bij psoriasis zal een cortisone crème van klasse 1 of 2 niet aan de orde zijn, terwijl dit bij een klassiek kindereczeem meestal wel als eerste wordt voorgeschreven.
2) Leeftijd van de patiënt
Kinderen en bejaarden zijn gevoeliger voor nevenwerkingen. Tenzij het niet anders kan, worden de zeer sterke cortisone crèmes hier het best vermeden.
3) Plaats huidaandoening
Bepaalde delen van ons lichaam, zoals bijvoorbeeld het gezicht en de huidplooien, zijn dunner én dus gevoeliger voor nevenwerkingen. De handpalmen en de voetzolen daarentegen, zijn veel dikker en op die plaatsen zal er dus eerder gewerkt worden met de sterkere preparaten.
4) Tijdsduur van de behandeling
Algemeen geldt: zo sterk en zo kort mogelijk. Het is niet de bedoeling om lang (weken/maanden) te smeren. Maar te snel stoppen, leidt dan weer tot herval. Daarom worden er vaak afbouwschema’s voorgeschreven. Tussendoor wordt aangeraden om de huid goed te hydrateren wat leidt tot minder acute opstoten. Beter de crème dus gebruiken met intervallen dan langdurig smeren.
Welke nevenwerkingen kan een cortisone crème hebben?
Bij een correct gebruik worden eigenlijk zelden nevenwerkingen gezien. De negatieve effecten die toch ontstaan, krijg je bij overmatig, langdurig (weken/maanden) en verkeerd gebruik.
1) LOKAAL
De voornaamsten zijn:
- Atrofie: dunner worden van de huid
- Striae: ontstaan van striemen
- Rode vaatverwijdingen
- Acné-achtige uitslag in het gezicht
2) SYSTEMISCH
Wanneer het corticosteroïd door de huid passeert en zo in de bloedbaan terecht komt, kunnen er systemische nevenwerkingen ontstaan. Dit komt echter zelden voor. Vochtophoping, groeivertraging (kinderen) of osteoporose (botontkalking) zijn dan ook echt uitzonderingen.
Indien er nog vragen zijn, aarzel niet en kom gerust langs bij één van onze Panorama-apotheken.
