Wat is hersenvliesontsteking

Meningitis of hersenvliesontsteking is een ontsteking van de vliezen die de hersenen en het ruggenmerg omgeven. Wanneer deze ontstoken geraken, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en in sommige gevallen tot levensbedreigende situaties.

Een hersenvliesontsteking kan bij iedereen voorkomen; maar zuigelingen, kinderen, jongvolwassenen en personen met een verminderde weerstand blijken er het vaakst door getroffen te worden. In de meeste gevallen wordt de infectie veroorzaakt door een virus of een bacterie. Beide vormen van meningitis hebben een verschillend verloop, en vragen dan ook om een andere behandeling.

Symptomen en verloop van hersenvliesontsteking

Bacteriële meningitis

Een hersenvliesontsteking veroorzaakt door een
bacterie is zeldzamer dan deze veroorzaakt door een virus. Het verloop daarentegen is vaak ernstiger.
Ze wordt veroorzaakt door infectieuze bacteriën zoals Neisseria meningitidis (meningokokken), Streptococcus pneumoniae (pneumokokken) of Haemophilus influenzae type b (Hib): allemaal bacteriën die geregeld onschuldig in neus-en keelholte voorkomen. Echter, bij verminderde weerstand kunnen er meer bacteriën ontstaan die zich vervolgens verspreiden via het bloed. Op deze manier kunnen ze in de hersenen en hersenvliezen terechtkomen, waardoor een hersenvliesontsteking kan ontstaan.

De belangrijkste symptomen van een bacteriële hersenvliesontsteking zijn :

• Kleine rode of paarse vlekjes die niet verdwijnen al je erop duwt
• Nekstijfheid (kin naar borst brengen is pijnlijk)
  
• Ernstige hoofdpijn
• Koorts
• Misselijk zijn en braken
• Sufheid en verwardheid (in een later stadium)

Bij een bacteriële meningitis telt iedere seconde! Het is een infectie waaraan je kan overlijden. Bij het vermoeden van een bacteriële meningitis moet je dan ook onmiddellijk naar het ziekenhuis.

Virale meningitis

Een tweede vorm van hersenvliesontsteking wordt veroorzaakt door virussen. Veelvoorkomende virussen die dit kunnen veroorzaken zijn enterovirussen, herpesvirussen en mazelen. Iedereen kan hierdoor besmet geraken, maar een besmetting resulteert gelukkig zelden in een hersenvliesontsteking.
De symptomen van een virale meningitis zijn vaak vergelijkbaar met deze van een bacteriële, maar meestal lichter van aard. Meest voorkomend zijn hoofdpijn, lichte nekstijfheid en koorts.

Diagnose

Het onderscheid tussen een virale en een bacteriële meningitis kan enkel worden gemaakt door middel van een lumbaalpunctie. Personen met symptomen van een hersenvliesontsteking dienen daarom altijd onmiddellijk een ziekenhuis op te zoeken, waarna een aangepaste behandeling opgestart zal worden. Bij baby’s en kleine kinderen zijn de symptomen van een meningitis minder uitgesproken. Hoofdpijn en nekstijfheid zijn hier moeilijker te herkennen. Deze kinderen vertonen vaak een ander gedrag, gaan slechter drinken of veel kreunen. Ook pijn bij het oppakken of verschonen kan een alarmsignaal zijn.
Met kinderen jonger dan 3 maanden, die een temperatuur boven de 38°C hebben, moet men daarom altijd meteen de huisarts consulteren.

Behandeling

Patiënten met verdenking van meningitis worden meestal in het ziekenhuis opgenomen, waar ze nauwlettend worden geobserveerd en behandeld.

Als de oorzaak van de hersenvliesontsteking bacterieel is, worden intraveneuze antibiotica toegediend om de infectie te behandelen. Als de oorzaak viraal is, kunnen antivirale middelen worden overwogen. Verder wordt er voornamelijk symptomatisch behandeld: om het comfort van de patiënt te verbeteren en de symptomen te verlichten kunnen medicijnen gegeven worden om koorts, pijn en hoofdpijn te verminderen.

De duur van de behandeling varieert, afhankelijk van het type meningitis en de individuele respons op de behandeling. Het herstel nadien kan een langdurig proces zijn en varieert eveneens van persoon tot persoon. Het herstel na een virale meningitis is meestal volledig, maar patiënten kunnen nog weken (extreem) moe zijn. Het herstel na een bacteriële meningitis is moeilijker te voorspellen.

Preventie

- Vaccinatie is een effectieve manier om bepaalde vormen van bacteriële meningitis te voorkomen. In België zijn er vaccinatiecampagnes voor kinderen en volwassenen die ons beschermen tegen meningokokken, pneumokokken en Hib-infecties.
De meeste van deze vaccins zitten in het basis vaccinatieschema. Voor één vaccin is er een uitzondering: tegen meningokokken type B bestaat er een vaccin, maar dit zit niet in het standaard vaccinatieschema.
Je bespreekt best met je huisarts of pediater of je dit vaccin laat zetten.

-In sommige gevallen kan het vermijden van nauw contact met een geïnfecteerde persoon ook bijdragen aan preventie, vooral in gevallen van besmettelijke bacteriële meningitis. Een profylactische antibiotische behandeling kan hierbij overwogen worden om verdere verspreiding te voorkomen.

Conclusie

Hersenvliesontsteking is een ernstige aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist. Het is belangrijk om altijd medisch advies in te winnen als u vermoedt dat u of iemand die u kent hersenvliesontsteking heeft. De sleutel tot een goed herstel is immers een vroege diagnose, een tijdige behandeling en toegewijde zorg en ondersteuning.